Sayın Okuyucularımız,



Avrasya Araştırma Enstitiüsü olarak hazırladığımız e-bültenler aracılığıyla her hafta Avrasya Bölgesinde meydana gelen önemli gelişmeleri değerlendirmeyi ve öne çıkan haberleri sizlerle paylaşmayı düşünüyoruz.



Enstitümüz, Ahmet Yesevi Üniversitesine bağlı olarak 1 Ağustos 2014 tarihi itibariyle kurulan Almatı merkezli bir araştırma kurumudur. Amacımız, genelde Avrasya bölgesine, özelde bu bölgede yoğun olarak yaşayan Türk Dili konuşan Devlet ve Topluluklara ilişkin, ekonomi, finans, enerji, uluslararası ilişkiler, güvenlik, vb. alanlarda disiplinler arası özgün bilimsel araştırmalar yapmak, ilgili projeleri planlamak ve desteklemektir.



Enstitümüz uzmanlarının yanısıra, Enstitü dışından uzman görüşleri de alınarak hazırlanan e-bülten, e-posta aracılığıyla bölgedeki ve Türkiye'deki akademisyenlere, uzmanlara, bürokratlara ve politikacılara gönderilmektedir. Ekte, Kazakistan'daki KOBİ'ler hakkında genel değerlendirmelerin yapıldığı son sayımız yer almaktadır.



info@eurasianri.org adresine tüm yorum ve eleştirilerinizi gönderebileceğinizi ifade eder, saygılarımızı sunarız.



--

Nevzat SIMSEK, PhD

Institute Director

EURASIAN RESEARCH INSTITUTE

Mamedova 48, Almali, 050004, Almaty/KAZAKHSTAN

Office : +7 727 279 97 94

Fax : +7 727 279 24 26

Mobile : +7 701 223 93 89

www.yesevi.edu.tr; www.eurasianri.org

nevzatsimsek53@gmail.com ; nevzat.simsek@deu.edu.tr





Email secured by Check Point



=

Kazakistan’ın ve SSCB sonrası bağımsızlığını

kazanan diğer devletlerin hala

ekonomik ve sosyal yapısını belirleyen

en önemli faktörlerden biri; modern ve

rekabetçi bir piyasa ekonomisinin

gerekli itici güçlerinden biri olan özel

sektörün, bu ülkelerde nispeten küçük

ve yeterince gelişmemiş olmasıdır.

Güçlü ve rekabetçi bir özel sektör, Kazakistan’ın

piyasa ekonomisine geçiş

sürecini tamamlamak için elde etmesi

gereken kazanımlardan biridir.

2009 yılından önce Kazakistan’daki

Küçük ve Orta Boy İşletmeler (KOBİ’ler)

ile ilgili oldukça olumlu beklentiler söz

konusu iken küresel ekonomik kriz, ülke

genelinde pek çok işletmenin kapanmasına

neden olmuştur. KOBİ’lerin

GSYİH içindeki payı yıllar içinde önemli

ölçüde artarak 2006 yılında %17.5,

2008 yılında %18.6 ve 2009 yılında

%20.4 oranına ulaşmıştır. Diğer yandan

bu yıllar ayrıca yüksek petrol fiyatlarına

ve ülkeye doğrudan yabancı sermaye

girişlerinin artışına bağlı olarak

GSYİH’nin arttığı yıllardır. 2012 yılında,

KOBİ’lerin GSYİH içindeki payı %17.3’e

düşmüştür. Kazakistan Cumhuriyeti

İstatistik Kurumu Ajansı’nın açıklamalarına

göre, bu oran 2005 yılındaki

orandan (%17.8) bile düşüktür. Dolayısıyla,

Kazakistan’daki KOBİ’ler, en iyi

performans gösterdikleri dönemlerde

bile GSYİH içindeki paylarının %60-

%90 arasında olduğu gelişmiş ülkelerin

performansına ulaşamamıştır.

Bununla birlikte geçmiş yıllarda Kazakistan’daki

KOBİ’ler faaliyet gösteren

firma sayısı açısından olumlu özellikler

göstermiştir. 2013 yılında, faaliyette

bulunan toplam KOBİ sayısı 729.808’e

ulaşmıştır. Bu sayı o güne kadar Kazakistan’da

ulaşılan en yüksek KOBİ

sayısıdır.

Yurt içi girişimciler genellikle çeşitli engellerle

karşılaşmaktadırlar. Bu engellerden

biri de kaynak yaratmada, fon

oluşturmada yaşanan güçlüklerdir. Çok

sayıda hükümet destek programına rağmen

yeni firmalar, yüksek faiz oranları

nedeniyle kredi alarak faaliyetlerini

finanse etmeyi maliyetli bulmaktadırlar.

Bir diğer problem ise iş tecrübesinin az

olmasıdır. Bu kavram girişimcilik eğitiminin

eksik olması, nitelikli işgücü sayısının

yetersizliği, hukuki konularda

bilginin sınırlı olması vb. şekillerde

kendini göstermektedir. Üçüncü temel

problem ise aşırı bürokrasi olarak belirtilebilir.

2014 yılında, Kazakistan, Dünya

Bankası tarafından hazırlanan İş Ortamı

Raporu’nda 189 ülke arasında 77.

sırada yer almıştır. Bu rapora göre

Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri

arasında Kazakistan, Ermenistan, Belarus

ve Rusya’dan sonra 4., Orta Asya

ülkeleri arasında ise 1. sırada yer

almıştır. Bu alanda Kazakistan’ın oranının

düşük olmasının başlıca nedeni;

inşaatla ilgili izinler ile uluslararası

ticaret ile ilgili prosedürün karmaşık bir

yapıya sahip olması olarak belirtilmiştir.

Diğer yandan KOBİ’lerin coğrafi

dağılımı da bölgelerarası gelir

farklılıkları ile uyumlu özellikler göstermektedir.

Nitekim, Astana ve Almatı,

çoğunlukla hizmetler sektöründe ve

finansal sektörde faaliyet gösteren

firmaların yoğun olarak bulunduğu,

ülkenin önde gelen girişimcilik merkezleridir.

Güney Kazakistan ise özel

çiftliklerin ve tarımla uğraşan diğer

girişimlerin yoğun olarak bulunduğu bir

bölgedir. Bu tür mekânsal farklılıklar

çoğunlukla altyapıyla ilgili tarihi özellikler,

yüksek ulaştırma maliyetleri ve

üretim faktörlerinin akışkanlığının sınırlı

olmasıyla açıklanabilir.

2008 küresel krizinin tüm olumsuz etkilerine

ve geçmiş yıllarda yaşanan küçük

ekonomik problemlere rağmen, ülkenin

bağımsızlığını kazanmasından bu yana

Kazakistan’da KOBİ’lerin geliştiği ifade

edilebilir. KOBİ’lerin gelişimiyle ilgili pek

çok sıralamada Kazakistan, Orta Asya

ülkeleri arasında başı çeken ülke konumundadır.

Aynı şekilde Bağımsız

Devletler Topluluğu ülkeleri arasında

ortalama üstü bir konuma sahiptir. Ancak

Kazakistan’daki KOBİ’ler gelişmiş

ülkelerdeki KOBİ’lere kıyasla etkinlik ve

işgücü verimliliği açısından ortalama

olarak düşük seviyededir. Ayrıca,

ülkedeki sektörler arasında özellikle

yatırım ve ücret oranları açısından

önemli farklılıklar söz konusudur.

Örneğin; tarım sektöründe resmi

istatistiklere göre ortalama bir işçinin

aylık en az 28713 KZT ve en fazla

64264 KZT ücret elde ettiği dikkate alındığında

bu durum açıkça ortaya çıkmaktadır.

İstatistik Kurumu Ajansı’nın

açıklamalarına göre, bu oranlar ülke

ekonomisinde herhangi bir başka sektörde

elde edilen oranların altındadır.

Şu anda Kazakistan ekonomisinde

petrol fiyatları oldukça düşük oranlarda

seyretmektedir ve yabancı yatırım

sayısı da nispeten azdır. Bu şartlar

altında Kazakistan’da özel sektörün

istikrarlı bir şekilde büyümesini

sağlamak daha da zorlaşmaktadır. Bu

şartlar hükümeti, özel teşvikleri

arttıracak yeni yöntem arayışlarına

itmektedir. Bu yöntemlerin de özellikle

ucuz kaynak sağlama, yeni teknolojileri

temel alan yüksek etkinlikte üretim

yapma ve aşırı bürokrasiyi azaltma gibi

alanlara yoğunlaşması gerekmektedir.

KAZAKİSTAN’DA KÜÇÜK VE ORTA BOY İŞLETMELER:

GENEL DEĞERLENDİRME

24.02.2015–02.03.2015•

No:

9

Prepared by Lidiya Parkhomchik, Hayal Ayca Simsek, Zhuldyz Kanapıyanova,

Kanat Makhanov

• Rusya, Ukrayna ve AB Brüksel’de

‘Kış Paketi’nin uygulanmasıyla ilgili

üç taraflı doğal gaz görüşmeleri

yapmışlardır.

• Güney Kıbrıs Rum Kesimi Cumhurbaşkanı

Nicos Anastasiades’in

Rusya’ya resmi ziyareti sırasında taraflar,

ekonomik işbirliğini arttırmayı

amaçlayan ve 2015-2017 dönemini

kapsayacak olan ortak bir faaliyet

programına imza atmışlardır.

• Avusturya Parlamentosu ülkedeki

Müslümanların statüsü konusunda

önceki kanunla ilgili hukuki değişiklikler

içeren tasarıyı kabul etmiştir.

Yeni düzenlemeler, dışardan

gelecek etkileri engellemek için dini

kurumların yurt dışından finansmanını

yasaklamakta ve Avusturyalı

Müslümanların hukuki açıdan

güvenliğini daha fazla sağlamayı

amaçlamaktadır.

• Kazakistan Anayasası’nın 41. Maddesi’nin

3.1 bendi gereğince Cumhurbaşkanı

sayın Nursultan

Nazarbayev, erken cumhurbaşkanlığı

seçimlerinin 26 Nisan 2015

tarihinde yapılmasıyla ilgili kararı

imzalamıştır.

• İran Sınır Muhafızları ve Azerbaycan

Devlet Sınırı Hizmeti, Tahran’da

düzenledikleri 8. toplantıda bir

mutabakat anlaşması imzalamışlardır.

Bu anlaşmaya göre, sınır

muhafızları kaçakçılık ve yasa dışı

sınır geçişi problemleriyle mücadelede

ortak hareket edeceklerdir.

• Tacikistan’da Merkezi Seçim Komisyonu

Başkanı Shermuhammad

Shohien, Pazar günü yapılan milletvekilliği

seçimlerine katılımın %82

oranında gerçekleştiğini belirtmiştir.

• Ankara’da Türkiye ve AB Komisyonu

arasında 7 yıllık ve 920 milyon Euro

maliyete sahip "İstihdam ve Sosyal

İnovasyon Programı" imzalanmıştır.

Anlaşmanın temel hedefi istihdamda

yüksek seviyede kaliteyi ve sürdürülebilirliği

sağlamak olarak belirlenmiştir.

• AGİT Dönem Başkanı, Sırp Dışişleri

Bakanı Ivica Dacic, BM Güvenlik

Konseyi toplantısında yaptığı

konuşmada Dağlık Karabağ bölgesinde

artan gerilime ilişkin endişelerini

ifade etmiştir.

• Suriye’nin önemli ülke içindeki ve

sürgündeki muhalif grupların Paris’te

düzenledikleri toplantıda ilk defa bir

geçici hükümetin kurulması ve

devam eden şiddetli çatışmalara son

verilmesi için ortak bir yol haritası

taslağı üzerinde anlaşmaya

varılmıştır.

• Anzali Serbest Bölgesi Direktörü

Reza Masroor, İran’ın Anzali ve

Bakü limanları arasındaki yolcu

seferlerini önümüzdeki 6 ay içinde

yeniden başlatacağını duyurmuştur.

• Rusya’nın RAO Energy System of

East Şirketi Genel Müdür Yardımcısı

Alexei Kaplun, Rusya’nın 2016

yılında Kuzey Kore’ye elektrik enerjisi

sağlamaya başlayacağını belirtmiştir.

Bu proje, Kuzey Kore’deki

Rason Serbest Bölgesi’ne elektrik

taşıyacak olan elektrik hatlarının kurulmasını

öngörmektedir.

• İran, Buşehr’deki nükleer enerji

fabrikasını kapatmıştır. Buşehr

fabrikası önümüzdeki iki ay boyunca

kapalı kalacaktır.

• Gürcistan Ulusal İstatistik Servisi’nin

açıklamalarına göre, Gürcistan’ın dış

ticaret cirosu Ocak 2015’de, 2014

yılının aynı dönemine kıyasla %9

oranında azalarak 694 milyon dolar

olarak gerçekleşmiştir.

• Dünya Bankası, Tacikistan’da 2015-

2020 döneminde uygulanacak olan

Orta Asya Bağlantı Yolları

Programı’nın ikinci aşamasının

finansmanı için 45 milyon dolar

ayrılmasını onaylamıştır.

• Litvanya, Rus doğal gazı yerine

ABD’den sıvılaştırılmış doğal gaz

(LNG) satın alımı ile ilgili olarak merkezi

Houston’da olan Chenier

Energy Şirketi ile ticaret anlaşması

yapmıştır. Anlaşmaya göre Litvanya

ilk LNG yakıtını en erken önümüzdeki

yıl alacaktır.

• 21 Mısırlının İŞİD terör militanlarınca

idamının ardından 20 Şubat

2015’den bu yana en az 1,000 Mısır

vatandaşı Tunus üzerinden geçirilerek

Libya’dan tahliye edilmiştir.

• Afganistan’ın başkenti Kabil’de Türk

Büyükelçiliği’nin arabasına intihar

saldırısı düzenlenmiştir.

• Pablo Picasso’nun, 2001 yılında

Fransa’da çalınan ‘Kuaför’ (1911)

adlı eseri New York’ta bulunmuştur.

• Ukrayna hükümeti, Rus vatandaşlarının

bundan böyle Rus pasaportu

ile Ukrayna topraklarına giriş yapamayacağını

duyurmuştur.

• Moskova’da, öldürülen Rus politikacı

Boris Nemtsov için yaklaşık 21,000

kişinin yer aldığı bir yas yürüyüşü

düzenlenmiştir.

• Yunanistan’da bir ay önce sol görüşlü

Syriza Partisi’nin başa geçmesinin

ardından Atina’da ilk kez hükümet

karşıtı protestolar sırasında

polis ve göstericiler arasında

çatışmalar yaşanmıştır.

• NASA sözcüsü Allard Beutel

Uluslararası Uzay İstasyonu Programı

konusunda ABD’nin önümüzdeki

10 yıl boyunca Rusya ve diğer

ülkeler ile işbirliği yapmayı planladığını

belirtmiştir.

• Romanları 40 ayrı dile çevrilen ve

1973 yılında Nobel ödülüne aday

gösterilen Türkiye’nin önde gelen

yazarlarından Yaşar Kemal, 91

yaşında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.

Politika, Dış İlişkiler ve Güvenlik

Ekonomi, Finans ve Enerji

Toplum ve Kültür

Hazırlayanlar: Lidiya Parkhomchik, Hayal Ayça Şimşek, Zhuldyz

Kanapiyanova, Kanat Makhanov