gövdesi

BAŞKENT GÜNLÜĞÜ / NECDET SİVASLI

e.mail: necdetes@mynet.com



Türk cumhuriyetlerinin bağımsızlığına kavuşmalarının 20.yılı nedeni ile çeşitli etkinlikler düzenleniyor. Kırgızistan’ın bağımsızlığına kavuşması nedeni ile de Türkiye-Kırgızistan ilişkileri Giresun’da yapılan uluslararası bir toplantı ile masaya yatırıldı. Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği, Kırgızistan Ankara Büyükelçiliği ve Giresun Üniversitesi’nin işbirliği ile gerçekleştirilen toplantı Giresun Üniversitesi Rektörlük Toplantı Salonu’nda yapıldı.

Bağımsızlığına kavuşan Türk Cumhuriyetleri ile daha sıkı işbirliği kurmak ve ülkelerarasındaki ilişkileri daha da güçlendirmek amacı ile yapılan bu tür etkinliklerin önemli olduğunu görüyoruz. Bu nedenle özellikle bu konuda nitelikli ve ciddi bir çalışma yapan Avrasya Ekonomik İşbirliği Derneği ve onun genç Başkanı Hikmet Deren’i kutlamak istiyoruz. Avrasya Ekonomik İşbirliği Derneği Türk Cumhuriyetleri ile olan çalışmaları ile 20.yıl etkinliklerine de damgasını vuruyor. Bu arada toplantının düzenleyicilerinden BİLGESAM Orta Asya Araştırmaları Enstitüsü Direktörü ve Giresun Üniversitesi öğretim üyesi Yard. Doç. Abbas Karaağaçlı’nın katkılarının önemini de vurgulayalım.

İLİŞKİLER DAHA DA GÜÇLENECEK

Özellikle vurgulamamız gereken, böylesine önemli bir toplantıya Kırgızistan’ın büyük önem vermesidir. Kırgızistan Büyükelçisi Ermek İbraimov, Müsteşar Doç.Dr. Yıldız Uzakova ve Kültür Müşaviri Alima Okeeva tam kadro halinde Giresun’da hazır bulunarak Türkiye-Kırgızistan arasındaki ilişkilerin daha da güçlenmesi yolunda atılacak adımlarda ne gibi katkıların sağlanabileceğini dile getirmişler ve toplantıya katılan konuşmacıların görüş ve önerilerinden büyük çapta istifade ettiklerini söylemişlerdir.

Kırgızistan’ın bağımsızlığını 24 Aralık 1991 tarihinde ilk tanıyan ülke Türkiye’dir. Bugüne kadar bu ülke ile Türkiye ilişkileri en üst seviyede sürüyor. Bu yeter mi, hiç kuşkusuz yetmez. Yeni işbirliği olanakları, siyasi, ticari, kültür ve eğitim alanlarında çok daha ileri sevilerde işbirliğinin yolları aranmalı ve açılmalıdır. İşte, Giresun’da yapılan bu toplantı bu açıdan değerlendirildiğinde çok daha önem kazanmış olacaktır.

KIRGIZLAR’IN ŞANLI BİR TARİHİ VAR

Kırgız tarihinde acı, gözyaşı ve Rusya hâkimiyeti altındaki insan kayıpları ve katliamlar yer alıyor. 125 yıl süren Rusya hâkimiyeti altında Kırgızların 50’ye yakın isyanına şahit oluyoruz. Bu süre içinde tam anlamı ile Kırgızlar bir kurtuluş savaşı veriyorlar. Özellikle 1916 yılında başlatılan büyük isyanda çok büyük katliamların yaşandığı da tarihte yerini alıyor. Çünkü bu katliamlarda Kırgız nüfusunun neredeyse yarıya yakını yok ediliyor.

Biz, iki yıl önce New York’ta Türkevi’ne yapılan bir etkinliğe katılmıştık. Burada “Kırgızistan’ın özgürlük mücadelesi” adı altında bir konuşma yapıp, Kırgız kardeşlerimizin mücadelesini dinleyenlerle paylaşmıştık. Bu konudaki görüşlerimizi bir başka yazımızda sizlerle paylaşacağız.

Özgürlüklerine, gelenek ve göreneklerine son derece sadık olan Kırgızlar, hiçbir zaman Sovyet baskısına boyun eğmediler. 1916 yılından 1936 yılına kadar Bolşevik yönetimine karşı kahramanca savaş verdiler. Kayıpları da büyük oldu ama yılmadılar. Sovyetler Birliği 1.Dünya Savaşına girdiğinde Kırgızları da cepheye sürdüler. Bu sırada verilen kayıplar, baskı ve sürgünler Kırgız nüfusunu daha da azaltmıştır. Ama bu millet bütün bunlara rağmen ayakta kalmayı başarmıştır.

Bugün bağımsızlığının 20.yılını kutlayan Kırgızistan, bu şanlı mücadeleden başarılı biçimde çıkmıştır. Özgürlük hayallerini gerçekleştirmiştir. Türk dünyasındaki yerini de almıştır.

Kırgız Türk Manas Üniversitesi, bugün eğitim ve öğretimde Türk Dünyası’na verdiği hizmetle dikkatleri çekiyor. Gelecek nesilleri eğiten, bir araya getiren, örf ve adetleri ile kültür ve Türk dili yapısı ile bu üniversite Türk dünyasının bir güneşi gibi parlamaktadır. Hiç kuşkusuz Kırgızların eğitime verdiği önemi de burada vurgulamak istiyoruz.

NELER YAPILABİLİR?

Türkiye ile Kırgızistan arasında 20 yıl içinde 170’e yakın anlaşma gerçekleştirildi. Bu anlaşmalar çerçevesinde MEB kapsamında da eğitim öğretim projesi ve öğrenci değişim programları başarı ile uygulanıyor. Bu arada Kırgızistan’a ne gibi yatırımların yapılabileceği, bu yatırımlarda Türkiye’nin nasıl bir rol üstlenmesi gerektiği de konuşulmuştur. Örneğin, bu kardeş ülkeye inşaat sektörüne yapılacak yatırımlarda Türk iş adamlarının önemli bir rol üstleneceği şimdiden görülüyor.

Sanayii sektörü alanında da Kırgızistan önemli bir potansiyel olarak karşımızda duruyor. Elektrik üretimi bu açıdan önem kazanıyor. Yapılan araştırmalarda Kırgızistan’da bulunan nehirler üzerine 30 adet baraj yapılabileceği görülüyor. Böylece barajlar sayesinde elektrik üretimi ile Kırgızistan sanayi güçlendirilebilir. Bu konuda da Türkiye-Kırgızistan arasında yeni yatırım ve iş alanları ortaya çıkmış oluyor.

Kırgızistan’ın stratejik konumu, demokratik yapısı, ticari yönden zengin duruşu göz önüne alındığında bu ülkenin bizim için önemi daha çok ortaya çıkıyor. Bunun yanında Kırgızistan 2012-2013 BM adaylığını da koymuş bulunuyor. Türk dünyasını daha güçlü hale getirmek açısından Kırgızistan’ın uluslar arası alanda daha ağırlıklı olması da kaçınılmazdır. Bunda da hiç kuşkusuz Türkiye-Kırgızistan ilişkilerinin daha da güçlü hale gelmesi rol oynayacaktır.

Aslına bakılacak olursa, bağımsızlığına kavuşan Türk Cumhuriyetleri’nin hemen hepsi, Kırgızistan’ın yaşadıklarını yaşamışlardır. Yıllardır özgürlüklerinden uzak yaşamışlar, ama ayakta kalabilmeyi başarmışlardır. Biz, bu kardeşlerimizin hepsini kucaklıyoruz. İşte Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği, bu anlamlı günde bu kardeş cumhuriyetleri kucaklamayı bilmiştir. Daha önce Erzurum’da yapılan Azerbaycan ile dayanışma sempozyumundan sonra Giresun’daki Kırgızistan etkinliğini diğerlerinin de kucaklanarak sürdürülmesini bekliyoruz. Açıkça ifade edelim: Avrasya Ekonomik İşbirliği Derneği ve Başkanı Hikmet Eren, çok güzel, başarılı ve geleceğe ışık tutacak büyük işlere imza atıyor. Çoklarına da örnek oluyor. Biz, bu konularda emeği geçen herkesi kutluyoruz.