28 noyabr 2011-ci il tarixindä “Ulu Borçalı” restoranında, “Borçalı türk tarixi abidäläri” mövzusunda täşkil olunan 25-ci Dädä Camal Mäclisini giriş sözü ilä açan cämiyyätin sädr müavini, Elbäyi Cälaloğlu qeyd etdi ki, Borçalıda tapılmış qädim sikkälär vä qädim türk tarixi abidäläri sübut edir ki, häqiqätän dä Borçalı türkläri bölgänin aboprigen sakinläridir. Daha sonra cämiyyätin sädri Zälimxan Mämmädli änänäyä uyğun olaraq son bir ayda regionda baş verän mühüm hadisälär, cämiyyätin rähbärliyinin gördüyü işlärdän danışdı: “NATO baş katibi Gürcüstan säfärinin sonunda Gürcüstanın hämin quruma hökmän qoşulacağını bäyan etmäsi, eyni zamanda Gürcüstan parlamentinin xaricdä yaşayan Gürcüstan kökänli insanların öz vätänlärinä vizasız gälib getmäläri vä onlara müäyyän imtiyazlar verilmäsini näzärdä tutan qanun layihäsinin ilkin oxunuşda qäbulunu mühüm hadisälär hesab ediräm. Soydaşlarımız sürätlä Avroatlantik mäkana inteqrasiya edän Gürcüstanda bu islahatlara hazırlaşmalıdırlar. Avropa ailäsi soydaşlarımızdan daha üstün mäsuliyyät täläb edir. Biz soydaşlarımıza bu işdä yardımçı olmalıyıq. Täässüf ki, bizi mäyus edän mäsälälär dä yox deyil. Belä ki, Gürcüstan ali mäktäblärinä güzäştlärlä qäbul edilän bäzi soydaşlarımız mäsuliyyätsizlik edäräk, tädris prosesinin ağırlığını bähanä edäräk ali tähsildän imtina edirlär. Bu cür insanlar Borçalı türkläri, gürcü xalqı vä Azärbaycan qarşısında mäsuliyyät hissini itirmişlärdir. Onların bu häräkäti millätimizä şäräf gätirä bilmäz. Sabah bu cür insanlar gürcüläri qınaya bilärlär. Cäsaratlä deyiräm ki, bu belä deyil. Bütün bunlara baxmayaraq biz onlar arasında izahat işläri aparmalıyıq.” Son bir ayda tähsil problemläri ilä tähsil naziri M. Märdanova, Borçalı folklor problemläri ilä bağlı AMEA prezidenti M. Kärimova, toponimlärlä bağlı M. Saakaşviliyä, vä bäzi problemlärlä bağlı Azärbaycan prezidenti İ. Äliyevä mäktublarla müraciät edilmişdir. Borçalı ensiklopediyasının hazırlanması ilä bağlı müraciätimiz isä hazır väziyyätdädir”.



Toplantıdan görüntü



Daha sonra sädr mövzu ätrafında çıxış edäräk bildirdi ki, millätin tarixinin, özünün milli därkinin, mädäniyyätinin formalaşmasında tarixi abidälärin araşdırılmasının çox böyük rolu vardır. O, bu istiqamätdä alim vä ziyalılarımızı säfärbär olmağa çağırdı. Daha sonra sädr tääsüflä qeyd etdi ki, bäziläri, bu änänävi tädbirlärimizi äyläncä mäclisläri kimi qälämä verirlär. Lakin bu cür insanların özläri dä färqindädirlär ki, biz bu tädbirlärdä Gürcüstana, Borçalının tarixinä, mädäniyyätinä, Azärbaycana vä bütövlükdä Türk dünyasına müraciät edir, Gürcüstan türklärinin birliyinä, möhkämliyinä, öz tarixinä, kökünä, elinä, yurduna sahiblänmäyä xidmät edirik. O, bu cür tädbirlärin keçirilmäsindä ziyalılarımızı aktiv vä dahada täşäbbüskar olmağa säslädi. “ Biz Borçalı türk tarixi abidälärinin baxımsızlığına biganä qala bilmärik. Däyärli alimimiz Ömär Qoçulu inanıram ki, maraqlı märuzä edäcäk. Män fürsätdän istifadä edäräk Borçalı türk araşdıran azsaylı tädqiqatçılarımıza müraciät ediräm ki, imkanlarını säfärbär etsinlär, nä qädär gec deyil millätimiz, dövlätlärimiz vä soydaşlarımız, nähayät tariximiz qarşısında mäsuliyyätimizi elliklä därk etmäyä başlayaq. Bäzilärini “täkäbbür atından” düşmäyä çağırıram. Daha sonra Zälimxan bäy cämiyyätin qarşıda duran tädbirlär planı haqqında çıxış edäräk qeyd etdi ki, dekabr ayının 25-dä Dünya Azärbaycanlılarının hämräylik günüylä bağlı “Gürcüstan Türklärinin Hämräylik gecäsi” adlı tädbirin keçiriläcäyini vä bu tädbirin “Şuşa birlik” Cämiyyäti vä Ahiska Türklärinin “Vätän” Cämiyyyäti ilä birgä keçirtmäk haqda qärarlarını açıqladı. Sädr daha sonra görkämli elm xadimi, AMEA-nın sabiq rähbäri, akademik Zahid Xälilovun 100 illik yubiley münasibätilä keçiriläcäk tädbirä hazırlıqla bağlı çıxış etdi. O dedi: -“Azärbaycan türk dünyasının mänän ayrılmaz hissäsi olan Borçalı eli dä bu däyärlär sisteminä sadiq qalaraq özünämäxsus mädäniyyät, folklor, mäişät änänäläri formalaşdırmaqla tärkib hissäsi olduğu bäşäriyyätä äväzsiz töhfälär vermişdir. Bu töhfälärdän biri dä XX äsr näinki Borçalı, bütövlükdä türk dünyası vä bäşäriyyät üçün äväzsiz däyär olan akademik Zahid Xälilovdur. Zahid Xälilov äxlaqi mänävi dünyası, elmi zäkası, ziyalılığı ziyalı olmaq istäyänlärä örnäk sayıla biläcäk, tänäzzüldä olan tähsil vä elmimizin dirçälmäsi üçün ciddi istinad nöqtäsidir. Düşündük ki, dünyamızı sanki xaosun bürüdüyü bir durumda elmä, elm fädaisinin ruhuna, onun irsinä müraciät etmäk bu müräkkäb labirintdän qurtulmaq üçün heç olmasa däryada damla ola bilärmi?!



Düşündük vä güman ki, düz olanı tapdıq. Zahid Xälilovun timsalında gerçäk ziyalı işığına tapınmaq, onun irsini öyränmäk, onun äväzsiz äsärlärini yenidän näşr etdirmäk, onun ruhunun himayäsinä sığınmaq, onu anmaq vä därk etmäk näticäsindä müräkkäb labirintdä näinki däryada damla, tam mänada däryanın özü yarana bilär. Odur ki, çätin, mäsuliyyätli vä şäräfli bir işä imza atdıq: – “Zahid Xälilovun 100 illiyini yüksäk säviyyädä täşkil edäk, öz däyärlärimizä sahiblänäk, onu göz bäbäyi kimi qoruyaq, gänc näslä – “Sän elmlä, mänäviyyat vä mädäniyyätlä täräqqi edäcäksän! Allaha tapınma yolu budur, ona sahiblän!” nidası ilä stimul veräcäk, onu elmä täşviq edäcäk vä Vahid Qüdrätli, Demokratik Azärbaycan qurulacağına töhfä vermiş olacağıq.” O bildirdi ki, “Borçalı” İctimai Cämiyyätinin İdarä Heyyäti böyük dühanın işığına yenidän toparlanmağı än tutarlı arqumentlärlä äsaslandıraraq 18 dekabr 2011-ci ildä saat 15-dä Xäzär Universitetinin konsert salonunda (Bäşir Säfäroğlu küç. ilä Hüsü Hacıyev küçälärinin käsişmäsindä) räsmi vä bädii hissälärdän ibarät täntänäli gecäni täşkil etmäk qärarında gäldi. Xatırlatmağı özümä borc biliräm ki, Zahid Xälilova ruhuna müraciät etmäyimizin äsas täşäbbüskarlarından biri däyärli ziyalı, eloğlu, märhum professor Väli Musayev olmuşdur. Ruhu şad olsun. Eyni zamanda “Borçalı” Cämiyyätinin fäalları, professorlar Hidayät Nuruyev, Hamlet Isaxanlı, Mämmäd Bayramoğlu, Äkbär Äliyev, AMEA-nın üzvü Ramiz Mämmädov, t.e.n, dosent Ähmäd Mämmädli bu ideyanın gerçäkläşmäsindä öz mänävi dästäklärini äsirgämämişlär. Ähmäd Mämmädli vä Ramiz Mämmädova Z.Xälilovun iki äsärinin täkrar näşrä hazırlanmasında göstärdikläri äväzssiz xidmätlärä görä täşäkkür edirik”.



Toplantıdan görüntü



Daha sonra mövzu ätrafında märuzä üçün söz memar Ömär Qoçuluya verildi. Omär bäy qeyd etdiki, memarlıq sänäti millätin taleyi ilä bağlı bir sänätdir. Biz araşdırmalarımızda bir şeyin şahidi olmuşuq ki, Borçalının, Därbändin, Güney Azärbaycanın, Göyçänin memarlıq abidäläri bir birilä çox sıx bağlıdır. Daha sonra Ömär bäy Borçalıda yerläşän türk abidläräin özündä cämläşdiyi keyfiyyätlärini bizim milli keyfiyyätlärimizlä uyğunlaşmasını elmi vä äsaslı şäkildä izah etdi. Daha sonra tädbirdä fotoslayd täqdim olundu. Sonda iştirak edän qonaqlar märuzäçiyä mövzu ätrafında suallarını verdilär.



Rässamlıq Akademiyasının kafedra müdiri Zahid Hüseynov Borçalı xalçalarının xarici muzeylärdä yadlaşdırılmasından tääsüflä danışdı vä tarixi abidälärin qorunmasının här birimizin müqäddäs borcu olmasının zäruriliyini qeyd etdi.



Tarixçi, Zakir Yavıxlı Bizim abidälärimizin Borçalıyla bärabär Rusiya meşälärindädä araşdırmalar näticäsindä qädim Türk Tanrıçılıq dininä mäxsus abidälärin mövcudluğundan danışdı.



Sänätkar Şämistan Älizamanlı Ömär Qoçulunun qalalar haqqında işıq üz göräcäyi kitaba görä çox sevindiyini qeyd etdi. Daha sonra o cämiyyätin sädrinä cämiyyätin gördüyü işlärä görä öz täşäkkürünü bildirdi vä daima Borçalı Cämiyyätinä öz dästäyini äsirgämäyäcäyini, cämiyyätin yanında olacağını qeyd etdi.



Daha sonra tädbirdä bu yaxınlarda Ormeşän kitabını ärsäyä gätirän Älläz bäy, Borçalı Cämiyyäti Käpänäkçi känd şöbäsinin sädri Räşid Bädälov, AMEA-nın müxbir üzvü Ramiz Mämmädova, Faxralı känd şöbäsinin sädri Ämirxan Babaşov vä digär tädbir iştirakçıları çıxışlar etmişdir.



Tädbirdä Aşıq Cahangir, Aşıq Tärmeyxan, Aşıq Äşräf, Aşıq Maksim sazda ruhumuzu oxşayan el havaları ilä tädbirä älavä räng qatdı.



Sonda cämiyyätin sädri Z.Mämmädli çıxış edäräk qeyd etdiki, Borçalıda 200-ä qädär känd olduğu halda cämi 20 känd haqqında kitablar yazıldığı vä ya internät, digär KİV-dä mälumatlara rast gälmäk olur. Bunu ağrılı yerimiz olduğunu qeyd edän sädr bu istiqamätdä fäaliyyätin zäruriliyini qeyd etdi. Daha sonra tädbirdä ümumi razılıqla “Borçalı Tarixi araşdırmalar Märkäzi”nin täsis olunması vä hämin märkäzä memar Ömär Qoçulunun direktor täyin olunması haqda sädrin täklifinä yekdilliklä dästäk verildi. Sonda üräyi bütün türk dünyası ilä döyünän, 2 kitabın müällifi, Borçalı Cämiyyätinin üzvü, şairä Sänän Säbayelä 55 illik yubileyi ilä bağlı cämiyyät adından täbriknamä vä xatirä hädiyyäsi täqdim olunmuşdur.



Qaynaq: “Borçalı” İctimai Birliyinin Mätbuat Xidmäti