Kırgızistan Başbakanı Almazbek Atambayev'in geçtiğimiz günlerde Türkiye'ye gerçekleştirdiği ziyaret kelimenin tam anlamıyla "tarihi" bir ziyaretti. Soyvetler Birliği'nin dağılmasının ardından iyi niyetli girişimlere rağmen ne yazık ki hak ettiği değeri veremedik Kırgızistan'a. Ancak zararın neresinden dönülürse kardır. Atambayev'in Türkiye ziyaretinde atılan adımları, geçmişten ders alarak, ancak geleceğe bakarak değerlendirmekte fayda var.



"ALMAZ-TAYYİP AĞABEY"

Kırgızistan Başbakanı Atambayev ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın düzenledikleri ortak basın toplantısı her iki ülkenin geçmişin hatalarından ders aldıklarının en güzel göstergesi oldu. Basın toplantısı öncesi Kırgızistan Türk Manas Üniversitesinin İşleyiş Esaslarına dair anlaşma, Türkiye ile Kırgızistan vatandaşları arasında karşılıklı vize muafiyeti anlaşması ve Türkiye ile Kırgızistan Arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi kurulmasına ilişkin ortak anlaşma imzalandı.



Basın toplantısında belki de en dikkat çekici ayrıntı, Erdoğan'ın Kırgız Başbakanı'na "Almaz", konuk başkanının ise Erdoğan'a, "Tayyip ağabey" şeklinde hitap etmesi oldu. Kırgızistan'ın sıkıntılı bir dönemden geçtiğini anlatan Erdoğan, "Temennimiz odur ki, bu dönemi başarılı bir şekilde atlatmak suretiyle Kırgızistan, özlediğimiz o aydınlık yarınları yakalayacaktır" dedi. Türkiye ile Kırgızistan arasında ortak tarihi değerlerden kaynaklanan, sarsılmaz temeller üzerinde inşa edilen ilişkiler bulunduğunu vurgulayan Erdoğan, mevcut ikili ilişkileri bu temaslar üzerinden devam ettirmekte kararlı olduklarını teyit ettiklerini söyledi. Erdoğan, yakın zamanda olduğu gibi bundan sonra da Kırgızistan'ın, Türkiye Cumhuriyeti Devleti olarak, Türkiye'den kardeşleri olarak yanlarında olduklarını ve olacaklarını bir kez daha ifade etmek istediğinin altını çizdi.



TİCARETTE HEDEF 1 MİLYAR DOLAR

İki Başbakan Manas üniversitesinde yaşanan sorunları da konuştu. Erdoğan, Türkiye'den Türk Manas Üniversitesinde görev alacak akademisyenlerimiz için herhangi bir çalışma iznine ve vizeye gerek olmadığının müjdesini verdi.



Türkiye ile Kırgızistan arasında geçen yıl itibarıyla 159 milyon dolarlık bir ticaret hacmi gerçekleştiğini anımsatan Erdoğan, "Bu ticaret hacmini biz basit, ufak bir rakam olarak görüyoruz. En azından önümüze 5 yıllık bir hedef koymak suretiyle, bu 5 yıl içinde ticaret hacmini 1 milyar dolara çıkarmamız lazım. Bunun olmaması için aslında hiç bir sebep yok. Bunu rahatlıkla gerçekleştirebiliriz. Çünkü bizim Kırgızistan'dan alabileceklerimiz olduğu gibi bizim de Kırgızistan'a verebilecek çok şeylerimiz olduğuna inanıyorum" dedi. Türkiye'nin Kırgızistan'a sıkıntılı dönemlerinde nakdi ve ayni birçok yardımları olduğunu anımsatan Erdoğan, Kırgızistan'a 61 milyon dolarlık bir hibede bulunulduğunun da müjdesini verdi.



"BAŞKA AĞABEYİMİZ YOK"

Türk İşadamları ve Sanayicileri Konfederasyonu'nun (TUSKON) "Türkiye-Kırgızistan Ticaret ve Yatırım Forumu"na katılan Almazbek Atambayev'in, Erdoğan ile görüşmesine değinirken, "Tayyip Ağabeyi sıkıştırdık, para vermesi için... Beni niye sıkıştırıyorsun dedi. Ben dedim başka bir ağabeyimiz yok" ifadesini kullanmasını, değişen dünya dengeleri ile birlikte değerlendirip yabana atmamak gerek. "Tayyip Bey 50 milyon dolar borcumuzu sildi" diyen Atambayev, "on sene önce Türkiye'nin borç isteyen bir pozisyonda olduğunu, şimdi kendisinin borç verdiğini" söylemesi ise Türkiye'de yaşanan değişimin 'dışarıdan' nasıl algılandığının özeti gibi.



ATAMBAYEV'DEN MANİDAR SÖZLER

Atambayev, Ankara'daki temasları çerçevesinde Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez'i de makamında ziyaret etti.



Sovyet Birliği zamanında dinin yasak olduğunu, bu nedenle de dinin unutulduğunu söyleyerek, günümüzde de İslam'a karşı provokasyonlar bulunduğunu anlatan Atambayev'in, "En önemli cihat insanın kendisini arındırmasıdır. Adam öldürme, teröristliğin İslam ile hiç alakası yok. Türkiye'deki sistemi çok beğeniyorum. Kırgızistan'da da böyle bir sistem olsun istiyorum. Türkiye laik bir ülke ama İslam'da çok gelişmiş. Çok iyi bir din eğitimi var. Kırgızistan'daki imamlar yarı eğitimli ya da eğitimsiz. Bu eğitimi kontrol altına almak lazım. Bizde imamlar 'kravat takmak yasak' diyor ama sizde kravat var" sözlerini bir köşeye not etmekte fayda var.



DENGELER DEĞİŞİYOR

Stratejik Düşünce Enstitüsü'nde düzenlediği basın toplantısında Türkçe konuşan Atambayev'in, "Türkiye ana vatandır, Kırgızistan ise ata vatan. Açık konuşalım; Rusya ve Türkiye: o da kardeş ülke, o da kardeş ülke. Bizim Rusya ile de tarihimiz bir. Ve inşallah bizim geleceğimiz Rusya ve Türkiye ile bir" diye konuşması Orta Asya'da Türkiye lehine değişen dengelerin en somut ifadesi oldu.



Soğuk savaşın ve Sovyet Bloğunun çökmesinin ardından şimdi dünya yeniden kuruluyor. Bu sürecin, gürültülü patırtılı olmaması, 'tarihi olmadığı' anlamına gelmez. Eğer Türkiye'nin bölgesinde 'süper güç' olma iddiası varsa, ki bizce olmalı, zaman altından da kıymetli. Bunu iyi bilelim.



Fırat KÜÇÜKKÖMÜRCÜ