Yaklaşık olarak 5 sene önce Kırgız halkı Aksar Akayev”i devirerek başa Kurmanbek Bakiyev”i getirmişti. Demek ki, Kırgız halkı istediği lideri başa getirebiliyor ve istediği zaman da indirebiliyor. Bu darbe olayını analiz edersek, darbenin iki farklı durumda ortaya çıkacağını görürüz. Örneğin birinci durumda ya liderin istihbaratı zayıftır, bilgi alamaz, darbeyi engelleyemez. İkinci durumda ise bu zayıf devletlerde ve fakir devletlerde görülmesi olağandır. Kırgızistan devleti Orta Asya”nın en zayıf ve fakir devletidir. Çünkü hiçbir doğal kaynağa sahip değildir. Ülkede üretim de durmuş noktadadır. Ekonomisi tamamen Rusya”ya ve Rusya”da ve diğer ülkelerde çalışan Kırgız vatandaşlarının ülkeye gönderdikleri paralarla geçimlerini sağlamaya çalışan bir devlet bulunuyor karşımızda.



İkinci etken de Kırgız devlet başkanı Kurmanbek Bakiyev”in büyük ihtimalle zayıf bir istihbarat örgütü tesis etmesi veya istihbaratının dış güçlerce satın alınmış olmasıdır.



Kırgızistan”ın başkenti Bişkek”te 12 saat süren polis ile gösterici çatışması sonrasında Başbakan Daniyar Üsenov hükümeti istifa etmek zorunda kaldı. Hükümeti deviren muhalefetin, geçtiğimiz aylarda yolsuzluktan 8 yıla mahkum edilen eski Savunma Bakanı İsmail İsakov”u cezaevinden çıkardığı öğrenildi. Ayrıca, bir grup gösterici, liderleriyle birlikte, başkent cezaevine geçen yıl konan ve yargılanması süren Yeşiller Partisi lideri Erkin Bülekbayev ile muhalif Sapar Argınbayev”i çıkarmak için meydandan ayrıldı. Geçici hükümetin lideri Roza Otunbayeva, Daniyar Üsenov”un başbakanlık görevinden istifa ettiğini doğruladı. Bu arada, Talas kentinde İçişleri Bakanı Moldomusa Kongantiyev”in rehin alındığı polis karakolu ateşe verildi. Muhalif Ata-Meken Partisinin lideri Ömürbek Tekebayev, muhaliflerin, Kırgızistan”ın başkenti Bişkek”teki başkanlık sarayının kontrolünü ele geçirdiğini iddia etti. Tekebayev, muhaliflerin geçici hükümet kurduğunu da sözlerine ekledi.

Ayrıca, Bişkek havalimanının bir yetkilisi, Kırgız Devlet Başkanı Kurmanbek Bakıyev”in başkentten ayrıldığını söyledi. Kırgızistan”ın başkenti Bişkek”teki Manas Uluslararası Havalimanı”nın, ülkede süren gerginlik dolayısıyla hizmete kapatıldığı bildirildi. Manas Havalimanı, bu gece hizmet vermeyecek. Bu arada, Bişkek”e 40 kilometre mesafede bulunan Rus hava üssünün çevresinde geniş güvenlik önlemleri alındığı ifade edildi. Üsteki askerlerin yaşadığı lojmanlar geçen ay boşaltılmıştı.

Geçici hükümetin başına eski Dışişleri Bakanı ve Sosyal Demokrat Partisi Milletvekili Roza Otunbayeva getirildi. Muhalefet temsilcilerinin yaklaşık 3 saatlik görüşmesinin ardından basına yapılan açıklamada, kurulan geçici hükümetin dört bakandan oluştuğu belirtildi. Geçici bakanlar, görevlerini yapmak üzere çalışmalara başladı. Öte yandan Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Kırgızistanlı yetkilileri ve muhalefeti itidalli olmaya ve şiddetten kaçınmaya çağırdı.

Rusya”nın Kırgızistan”daki olaylarda parmağı olduğu iddialarını reddeden Putin, "Ne Rusya ve ne de Rusya yetkililerinin Kırgızistan”da olanlarla herhangi bir ilgisi var" dedi. Bu arada, Beyaz Saray”dan yapılan açıklamada, Kırgızistan”daki olayların endişe ile izlendiği belirtilerek, taraflardan itidalli davranmaları istendi. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Mike Hammer, "Durumu yakından takip ediyoruz. Şiddet ve yağma haberlerinden endişe duyduk ve bütün tarafları şiddetten kaçınmaya ve itidalli davranmaya çağırıyoruz" dedi. Öte yandan, Kırgızistan Sağlık Bakanlığı, olaylarda 40 kişinin öldüğünü, 400”den fazla kişinin yaralandığını bildirdi. Muhalefet liderleri, polisle göstericiler arasındaki çatışmalarda 100 kişinin öldüğünü ileri sürmüştü.

Muhalefet temsilcilerinin yaklaşık 3 saatlik görüşmesinin ardından basına yapılan açıklamada, kurulan geçici hükümetin dört bakandan oluştuğu belirtildi. Geçici bakanlar, görevlerini yapmak üzere çalışmalara başladı. Kırgızistan”ın başkenti Bişkek”te polis ile göstericiler arasında çatışmalar sürerken, muhalefet liderleri halkı sakinleştirmeye çalışıyor.



Ata Meken Partisi lideri Ömürbek Tekebayev, Ala Too meydanına gelerek, vatandaşları sakinleştirmeye çalıştı. Ancak, meydanın yanında bulunan ve yaklaşık 4 saat alev alev yanan Başsavcılık binasından, göstericiler dosyaları ve teknik malzemeleri götürmeye devam ediyor. Devlet başkanlığı binası içine girmek için iki kamyonu Ala Too meydanına getiren göstericilerin, ana kapılardan binaya girmeye hazırlandıkları bildirildi. Bu arada, Devlet Başkanlığı ve Ala Too meydanı çevresindeki dükkanların yağmalanması devam ediyor. Ayrıca, meydanda göstericilerin silah taşıdığı ve Devlet Başkanlığı binasına doğru ateş edildiği görüldü. Meclis Başkanı Zaynidin Kurmanov, meclis binasının yağmalandığını açıklarken, bina önünde milletvekilleri dosyaları araçlara yüklüyor.



Öte yandan, Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev”in evinin yağmalandığı iddiası basında yer aldı.







Dr. Elnur Hasan MİKAİL

Uluslararası İlişkiler Uzmanı