Horasan Türkleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu, bu sayfanın kontrol edilmiş bir sürümüdürayrıntıları göster/gizle

Horasan Türkleri

Toplam nüfus

1.000.000[1]–2.000.000[2]

Önemli nüfusa sahip bölgeler

Diller

Horasan Türkçesi

Din

İslam (Şii ve Sünni)

İlgili etnik gruplar

Türkmenistan Türkmenleri, Türkiye Türkmenleri

Horasan Türkleri ya da Horasan Türkmenleri (kendilerince خراسان توركلرى , Farsça: ترکان خراسانی), İran'ın kuzeydoğusunda Kuzey Horasan, Razavi Horasan ve Güney Horasan olarak üçe bölünmüş olan eski Horasan bölgesinde yaşayan Şii Türk halkı. Anadilleri olan Horasan Türkçesi, Türkmence ve Azerice arasında olup Türkmenceye daha çok yakınlık göstermektedir.[3]



Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Iranicaonline

^ 16. Turkic Languages of İran (author Gerhard Doerfer), p. 276. // The Turkic Languages. Edited by Lars Johanson and Éva Á. Csató. Routledge Language Family Series. London and New York: Routledge, 1998, 474 pages. ISBN 9780415082006

“ The Khorasan Turkic population may currently number 2 million. It is a typical charasteristics of Iran that such a large population should remain undiscovered for so long, being subsumed under the name torkī. ”

^ Tulu, Sultan (2010). Horasan Türkçesi ile İlgili Folklor Çalışmaları.

***

Horasan Türkçesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Wikimedia Incubator

Wikimedia Incubator'de Horasan Türkçesi Vikipedi deneme projesi bulunmaktadır.

Horasan Türkçesi

Ana dili olanlar İran

Konuşan sayısı 1.000.000[1][2] (1993)

Dil aileleri

Türk dilleri

Oğuz grubu

Horasan Türkçesi

Dil kodları

ISO 639-1 yok

ISO 639-2 yok

ISO 639-3 kmz

Horasan Türkçesi (kendi dilinde: Xorasan Türkçesi, Farsça: تركي خراساني Torki Horasani), İran'ın kuzeydoğusunda ve komşu Türkmenistan'ın Amu Derya ötesine kadar yaşayan Horasan Türkleri tarafından konuşulan Oğuz öbeğine ait yazı dili olmayan[3] bir Türk lehçesidir. Anadili olarak konuşanların sayısı 1993 yılında bir milyondan fazla olarak tespit edilmiştir.[2]



Horasan Türkçesi, Türkmence ve Azerice arasında olup Türkmenceye daha çok yakınlık göstermektedir.[4]



Henüz bir yazı dili olmayan[3] Horasan Türkçesi; Kuzey Horasan, Razavi Horasan ve Güney Horasan olarak üçe bölünmüş olan eski Horasan bölgesinde konuşulmaktadır.



Horasan Türkçesi Batı Türk yazı dilinin ortak özelliklerini, aynı zamanda Proto Oğuz (asli uzun ünlülerin korunması, /b/ sesinin korunması gibi) şekilleri koruduğu için Türk dili açısından önemlidir.[3]



İçindekiler [gizle]

1 Keşfi

2 Ağızları

3 Ses bilgisi

3.1 Ünlüler

4 İlgili kitaplar

5 Kaynaklar

6 Dış bağlantılar

Keşfi[değiştir | kaynağı değiştir]

Gerhard Doerfer 5 Mart 1969 yılında İran’ın Horasan bölgesinde araştırmalar yapmış ve yeni bir Türk lehçesinin varlığını göstermiştir. Yaptığı derlemeleri “Chorasantürkische Materialen” adlı kitapta toplayarak bu yeni Türkçeyi Horasanî olarak adlandırıp bir dil olarak nitelendirmiş, fakat lehçe olarak da değerlendirilebilineceği görüşünü ileri sürmüştür.[3]



Ağızları[değiştir | kaynağı değiştir]

Horasan’ın Türk lehçelerini Gerhard Doerfer, (özellikle şimdiki zaman ve bildirme ekleri esasında) şimdiye dek bilinen ağızları göz önüne alarak şöyle sınıflandırır:[5]



Kuzey-Batı = Şeyh-Teymur, Bocnurd, Asadlı, Kalat

Kuzey = Zeyarat, Şirvan, Zourom, Kuçan, Şurak, Douga’ı, Nohur, Anau, Manış, Hasar

Kuzey-Doğu = Mareşk, Conk, Gucgı, Langar

Güney-Doğu = Harve ‘Olya, Ruhabad, Çaram-Sarcam

Güney-Batı = Cogatay, Hokmabad, Soltanabad, Kara-Bag, Pır-Komac, Bam-Safıabad, Esferayen

Heyet Cevat ise dört şiveye ayırır:[6]



1. Güney şivesi (Cüveyn, Ribat, Mişkan, Bam ve Safiabat)

2. Merkezi şive (Servilayet)

3. Kuzeydoğu şivesi (Deregez, Kelat ve Kocan)

4. Kuzeybatı şivesi (Şirvan ve Bocnurt)

Ses bilgisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ünlüler[değiştir | kaynağı değiştir]

Horasan Türkçesinde 9 kısa (a, ä, ı, e, u, ü, i, ö, o), 9 uzun (ā, ē, ō, ū, ī, ǖ, ö, i, ä) ünlü vardır.[3]



İlgili kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tulu, Sultan (1989). Chorasantürkische Materialien aus Kalāt bei Esfarāyen. Berlin: Klaus Schwarz Verlag. ISBN 3-922968-88-0.

Doerfer, Gerhard; Hesche, Wolfram (1993). Chorasantürkisch: Wörterlisten, Kurzgrammatiken, Indices. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-03320-7.

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Gerhard Doerfer, W. Hesche,Chorasantürkisch, Wörterlisten, Kurzgrammatiken, Indices. (Turcologica 16.) Wiesbaden 1993: Harrassowitz, s. 7, 14 (Almanca)

^ a b Turkic Languages Of Persia: An Overview Encyclopædia Iranica (İngilizce)

^ a b c d e Zemine Ziyayeva, “Horasan Ağızları”, Journal of Qafqaz University, Sayı 18, Bakü 2006, s. 91-97.

^ Sultan Tulu, “Horasan Türkçesi ile İlgili Folklor Çalışmaları”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 1, 1994, s. 48-51.

^ Sultan Tulu, Gerhard Doerfer/Wolfram Hesche. Türkische Folklore-Texte aus Chorasan, Turcologica 38, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 1998, XIV + 504 S. + 2 harita. Çankaya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Journal of Arts and Sciences Sayı: 5, Mayıs 2006

^ Heyet Cevat, “Torki‐ye Horasani”, Varlıg No: 71‐5, Şubat, Mart 1989, s. 18‐40.

****



Horasan

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Başlığın diğer anlamları için Horasan (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Koordinatlar: 40°2′23″K 42°10′16″D (Harita)



Horasan

— İlçe —

Türkiye'de bulunduğu yer

Türkiye'de bulunduğu yer

Erzurum İli Siyasi Haritası

Erzurum İli Siyasi Haritası

Koordinatlar: 40°2′23″K 42°10′16″D

Ülke Türkiye

İl Erzurum

Coğrafi bölge Doğu Anadolu

Yönetim

- Kaymakam Doğan Dinç

- Belediye başkanı Abdulkadir Aydın (AK Parti)

Yüzölçümü

- Toplam 1,669 km2 (0,6 mi2)

Rakım [1] 1.540 m (5.052 ft)

Nüfus (2015)[2]

- Toplam 40,299

- Kır -

- Şehir 40,299

Zaman dilimi UDAZD (+3)

İnternet sitesi: Horasan Belediyesi

Horasan, Erzurum iline bağlı ilçe ve ilçe merkezi kent. Horasan ilçesi kuzey ve doğuda Kars, güneydoğuda Ağrı illeri, güneyde Karayazı, batıda Köprüköy ve Pasinler, kuzeybatıda Narman ilçeleriyle çevrilidir.



1954'e kadar Pasinler'e bağlı bir bucak merkeziyken bu yılda ilçe merkezi yapıldı. Horasan Belediyesi 1952'de kurulmuştur. 30 Ekim 1983'te meydana gelen deprem (1983 Erzurum Depremi) kentte önemli hasara yol açmıştır.



Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl Toplam Şehir Kır

1965[3] 39.270 5.236 34.034

1970[4] 43.587 7.409 36.178

1975[5] 45.814 7.724 38.090

1980[6] 49.087 10.208 38.879

1985[7] 50.730 12.402 38.328

1990[8] 49.677 14.144 35.533

2000[9] 45.587 16.151 29.436

2007[10] 45.241 18.664 26.577

2008[11] 44.588 17.838 26.750

2009[12] 44.073 17.340 26.733

2010[13] 43.852 17.661 26.191

2011[14] 43.806 18.169 25.637

2012[15] 43.063 18.246 24.817

2013[16] 42.403 42.403 veri yok

2014[17] 41.310 41.310 veri yok

2015[18] 40.299 40.299 veri yok

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce_belediye_koordinat.php?ilceid=198529

^ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.

^ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

^ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.

^ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.

^ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.

^ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

-***



Horasan (İran)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu, bu sayfanın kontrol edilmiş bir sürümüdürayrıntıları göster/gizle

Başlığın diğer anlamları için Horasan sayfasına bakınız.



2004 yılında Iran'da üçe bölünmüş Horasan Eyaleti



Tarihî bölgeler: (A) Horasan, (B) Maveraünnehir ve (C) Harezm

Horasan (Farsça: خراسان Khorāsān, diğer adları Khurasan ve Khorassan), Helenistik dönemde Traxiane olarak da adlandırılmıştır. Horasan Eyaleti, İran'ın kuzeydoğu ve doğusunda yer alan bölgeye verilen isim. Farsça bir kelime olan Horasan "Güneşin yükseldiği yer" anlamına gelir. Horasan'da yoğunlukla Türkmenler ve Farslar yaşamaktadır. Eskiden Horasan bölgesi bugün İran, Afganistan, Tacikistan, Türkmenistan'ın ve Özbekistan'ın bazı bölgelerini kapsardı.



İran Parlementosu tarafından 18 Mayıs 2004 tarihinde üç eyalete ayrılmıştır. Bu eyaletler:



Kuzey Horasan, merkezi: Bucnurd, diğer şehirleri: Şirvan, Cacarm, Maneh, Samlaghan, İsfarayen

Güney Horasan, merkezi: Bircand, diğer şehirleri: Sarayan, Nahbandan, Sarbişeh

Razavi Horasan, merkezi: Meşhed, diğer şehirleri: Ghouchan, Dargaz, Çenaran, Sarakhs, Fariman, Torbat-e Jam, Taybad, Ferdows, Gayen, Khaf ve Rashtkhar, Kaşmar, Bardaskan, Neyshabour, Sabzevar, Gonabad, Kalat, Boshrooyeh ve Khalil Abad

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Azerbaycan (İran)

***