Altaylar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

(Altay Türkleri sayfasından yönlendirildi)

Altaylar

Toplam nüfus

70.800[1]

Önemli nüfusa sahip bölgeler

Rusya Rusya 67.239[1]

Diller

Altayca

Din

Tibet Budizmi, Rus Ortodoks, Tengricilik, Şamanizm, Burhancılık

İlgili etnik gruplar

Türk Halkları



Geleneksel kıyafet giyen erkek.



Geleneksel kıyafet giyen kadın.

Altaylar, Türk halklarından biridir. Çoğunluğu Sibirya’daki Altay Cumhuriyeti ve Altay Kray’da yaşar. Tuva ve Moğolistan’da yaşayan Altaylar da vardır. Altaylar, Teleütler, Telengitler, Kara Tatarlar, Oyratlar gibi farklı adlarla da anılmışlardır.



Altaylar, MÖ 2. binyıldan başlayarak metal işlemede usta olarak bilinir. Altay halkı Ruslarla ilk kez 18. yüzyılda karşılaştılar. Çarlık döneminde Altay, Oyrot olarak adlandırıldı ve daha sonra bu addan hareketle Oyrot Özerk Bölgesi kuruldu. Pek çok Altaylının Rus votkasına alıştığı ve votkayı “ateş suyu” olarak adlandırdığı bilinir.



Altay halkı, yarı göçebe bir halktı. Hayvancılık ve avcılık yaşamlarının önemli bir parçasıydı. Bu halkın çoğunluğu Rusların etkisiyle yerleşik yaşama geçti. Altayların bir kısmı geleneksel inançları olan Şamanizme bağlıyken bir kısmı Ortodoks’tur. 1904 yılında, Rus yayılmacılığına tepki olarak Ak Ceng veya Burhanizm denilen bir dinsel hareket de gelişmiştir. Altay halkı için Tibet Budizmi ve Şamanizm önemli inançlardır. Altaylar, Altay Cumhuriyeti’nde tapınaklar bulunmadığı için hacca Tuva Cumhuriyeti veya Moğolistan’a gitmektedirler.



Altaylar, Altay Cumhuriyeti’nin nüfusunun sadece yüzde 31’ini oluştururlar.



İçindekiler [gizle]

1 Boyları

2 Ayrıca bakınız

3 Kaynaklar

4 Dış bağlantılar

Boyları[değiştir | kaynağı değiştir]

Altaylarda söök adı verilen soy birlikleri en temel yapılanmadır.



Güney Altayları

Asıl Altaylar

Maymalar

Telengitler

Tölösler

Çuylar

Teleütler

Kuzey Altayları

Tubalar

Kumandılar

Turaçaklar

Soltonlar

Starobardinler

Çalkandular (Kuular)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Altay dili

Altay Dağları

Altay Cumhuriyeti

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ a b "Алтайцы" (Rusça). 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2010.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

http://aton.ttu.edu Altay Destanlari Texas Tech University Destan Bolumu

***

Altayca

Vikipedi, özgür ansiklopedi

(Altay Türkçesi sayfasından yönlendirildi)

Altayca

Telaffuz Altay tili

Bölge Altay Cumhuriyeti, Altay Krayı, Sibirya Federal Bölgesi

Etnik köken Altaylar

Konuşan sayısı 110,000 (2010)[1][2]

Dil aileleri

Ural Altay Dil Ailesi

Altay Dilleri

Türk dilleri

Sibirya Türk dilleri

Altayca

Yazı sistemi Kiril alfabesi

Resmi durumu

Resmi dil Altay Cumhuriyeti

Dil kodları

ISO 639-2 alt

ISO 639-3 Either:

atv – Northern Altai

alt – Southern Altai

Altayca veya Altay Türkçesi, çağdaş Türk yazı dillerinin Sibirya grubunda yer alan kollardan biridir. Rusya Federasyonu içindeki Altay Cumhuriyeti’nin resmî dilidir. Altayca, daha önce Oyrot dili olarak adlandırılıyordu. 2002 verilerine göre bu lehçeyi yaklaşık 75 bin kişi konuşmaktadır.



İçindekiler [gizle]

1 Sınıflandırma

2 Coğrafi dağılımı

3 Statüsü

4 Diyalektleri

5 Kaynakça

6 Dış bağlantılar

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Altayca, Altay Dağlarının çevrelediği bir alanda konuşulur ve Türk dilleri'nin Sibirya grubuna ait olarak sınıflandırılır. Şor ve Hakas lehçelerine coğrafi açıdan yakınlığı dolayısıyla Türkik dillerin Kuzey alt gurubu içinde değerlendirilir. Kıpçak Grubu içinde yer alan Kırgızca’ya yakın bir lehçedir.



Coğrafi dağılımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Altayca, temel olarak Altay Cumhuriyeti’nde (Güney Altay) ve Altay Kray’da (Kuzey Altay) konuşulur.



Statüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Altayca, Rusça ile birlikte Altay Cumhuriyeti’nin resmî dilidir. Resmî dil olarak Altay dili, Altay-kiji olarak adlandırılan Güney diyalekti üzerinde gelişmiştir.



Diyalektleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Incubator

Wikimedia Incubator'de Kuzey Altayca Vikipedi deneme projesi bulunmaktadır.

Wikimedia Incubator

Wikimedia Incubator'de Güney Altayca Vikipedi deneme projesi bulunmaktadır.

Altay dili Kuzey ve Güney diyalektlerine ayrılır. Bu diyalektler de ayrıca pek çok alt diyalekti içerir. Başlıca diyalektleri aşağıdaki gibidir:



Güney Altay

Asıl Altay

Mayma

Telengit

Tölös

Çuy

Teleut

Kuzey Altay

Tuba

Kumandı

Turaçak

Solton

Starobardin

Çalkan ya da Çalkandu (Kuu, Lebedin olarak da bilinir)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ http://www.ethnologue.com/language/atv

^ http://www.ethnologue.com/language/alt

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Altay Dilde Forum

Gornoya(Dağlık)-Altay Toponomik Sözlük

Onlayn Altayca Sözlük

Altay Türkçesi Sözlük

Altay Til İnternette

Altai Kai - Baatyrdin Sözöö (Altay Türkçesi Alt Yazılı Şarkı)